مطالعه‌ی برخی ویژگی‌های بوم‌شناختی دوپای فیروز (Allactaga firouzi Womochel, 1978) در استان اصفهان

Abstract

دوپای فیروز به عنوان یک گونه‌ی ناشناخته در فهرست سرخ آی.یو.سی.ان طبقه‌بندی شده است. اطلاعات بسیار کمی در مورد وضعیت پراکنش، ویژگی‌های زیستی و بوم‌شناختی دوپای فیروز و سایر گونه‌های جنس Allactaga در ایران وجود دارد. این پژوهش به منظور بررسی برخی ویژگی‌‌های بوم‌شناختی از قبیل زمستان‌خوابی، تغذیه، تولیدمثل، جوندگان هم بوم و عوامل تهدیدکننده این گونه از اردیبهشت 1387 تا خرداد 1388 در جنوب شهرستان شهرضا مورد پژوهش قرار گرفت. در مجموع بارداری و تولیدمثل برای دوپای فیروز تنها یکبار در سال و در ماه‌های اردیبهشت تا تیرماه رخ می‌دهد. نتایج نشان‌داد دوره زمستان‌خوابی گونه کوتاه است به طوری که هیچ نمونه‌ای از آذر تا اواسط اسفندماه مشاهده و صید نشد. درون لانه‌های حفر شده گونه ذخیره غذایی یافت نشد اما نتایج مشاهدات مستقیم و بقایای مواد گیاهی موجود در لانه‌‌ها حاکی از رژیم غذایی گیاه‌خواری دوپای فیروز است. جرد ایرانی (Meriones persicus) به عنوان جونده هم بوم این گونه ثبت شد. متاسفانه فقدان مدیریت و حفاظت، این منطقه را با طیف وسیعی از تهدیدات انسانی شامل چرای بی‌رویه دام، فعالیت‌های گردشگری، احداث معادن سنگ و جاده‌های دسترسی فراوان مواجه و کمیت و کیفیت زیستگاه و بقای جمعیت گونه را با خطر جدی روبرو ساخته است.