باورهای مردمی حفظ درختان مقدس در استان گیلان

Abstract

مکان­های مقدس همچون حرم، مسجد، امام­زاده، معبد، کنیسه، کلیسا، قبرستان، رودخانه، دریاچه، کوه، درختان و دیگر پدیده ­های نادر در یک منطقه هستند که مورد احترام و تقدس جوامع محلی می‌باشند. برخی از این پدیده ­هـا مثل درختان ویژگی­ های برجسته‌تری نسبت به سـایر پدیده­ ها و مکان­ های مقدس دارند. مقاله پیش­ رو انگیزه‌ها و پندارهای مردم محلی پیرامون حفاظت از برخی درختان در استان گیلان را مورد بررسی قرار داده است. روش بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نظر از طریق پرسشنامه جمع­ آوری شده است. جامعه آماری مشتمل بر روستاهای دارای پایه‌هایی از درختان کهنسال با ویژگی مقدس در استان گیلان همراه با نظرسنجی از کارشناسان و خبرگان بوده است. بر این اساس تعداد 12 روستا و 100 نفر از آگاهان و خبرگان محلی به ­عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. نتایج نشان داد عامل قداست و دلیل حفاظت از این درختان از دیدگاه بیش از 75 درصد مردم محلی و 45 درصد کارشناسان به ­واسطه استقرار در محدوده اماکن مقدس بوده و تنها کمتر از 2/5 درصد مردم محلی این درختان را ذاتاً مقدس پنداشته و همچنین کمتر از 4 درصد آنان معتقدند این درختان می‌توانند آنان را در برآوردن حاجات مدد رسانند. بررسی همبستگی بین متغیرها نشان داد بین متغیر سن و متغیر بستن دخیل به درختان رابط مثبت معنی‌دار، بین متغیر سطح تحصیلات با متغیر ویژگی حاجت برآورندگی درخت رابطه منفی، بین متغیر سواد با متغیر نماد عظمت الهی بودن درخت همبستگی مثبت وجود دارد. همچنین روابط موصوف نشان می‌دهد زنان بیش از مردان به ویژگی شفابخشی و توان حاجت برآورندگی درختان اعتقاد دارند.