تحلیل نشانه‌شناختی «ارمنی» پرتو کرمانشاهی و «زمستان» اخوان ثالث

Abstract

از میان سروده های مهدی اخوان ثالث «زمستان» از همه مشهورتر است. در سروده های کردی پرتو کرمانشاهی هم ظاهراً شعری که به «ارمنی» مشهور شده از همه نام آور تر است. در این پژوهش این دو سروده از دیدگاه محتوایی و نشانه شناختی بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که پرتو در سرایش «ارمنی» در دو سطحِ تصویر کلی و نشانه‌ها از «زمستان» اخوان ثالث متأثر بوده است. در طرح کلی، پناه بردن شبانه فردی بی خانمان به ساقی، درخواست از او، عدم اعتماد به افراد و هراس از محیط و در سطح نشانه شناسی تقابل نشانه‌هایی همچون: لولی/ آواره، ترسا/ ارمنی، جام/ شیشه و مانند آن، از موارد مشترک در دو اثر است. اما در سطح تأویل معنایی نشانه هایی که شعر اخوان را تأویل پذیر کرده، بسیار روشن تر از شعر پرتو است. هر چند دو بیت از سرودۀ پرتو نیز امکان تأویل متن و هم‌خوانی با سروده اخوان را فراهم می سازد. وجه افتراق دو اثر، طراوت و طنز سروده پرتو در مقابل جدیت شعر اخوان است.