بازدارندگی و سنجش آن در فلسفه‌ی کیفر

Abstract

افکار عمومی همواره خود را نیازمند توجیهی فراتر از تمایل ذاتی به مجازات می­داند. پیامدگرایان، مجازات را به مثابه­ی «شری ضروری­» می­دانند که مشروعیّت آن، نه در اندیشه­ی حسن ذاتی این پدیدار، بلکه در پیامدهای حاصله از اجرای آن نهفته است. نظریه­پردازان فایده­گرا، گونه­های مختلفی از بازدارندگی را به رسمیّت شناخته­اند که بر اساس آنها رنج حاصله از تحمیل کیفر، موجبات بازدارندگی مجرمان بالقوّه و سابقه­دار از ارتکاب بزه احتمالی را پدید می­آورد. لیکن، علیرغم مزایای قابل توجه این نظریه، نمی­توان با تکیه صرف بر کارکرد ارعابی کیفر، اطمینان حاصل نمود که به توجیهی مناسب برای مشروعیت مجازات دست یافته­ایم. از همین­رو، در این نوشتار برآنیم تا کارکرد نظریه­ی ارعاب را با معیارهای گوناگونی همچون اصول مورد پذیرش نظام عدالت کیفری، شرایط اقتصادی و اجتماعی بزهکاری، گونه­های مختلف بزهکاران و عواملی از این دست مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم