حرکت اجزای پیرااضافه‌ها در زبان کردی (گویش سورانی) برپایۀ نحو ذره‌بنیاد

Abstract

این پژوهش برپایۀ نحو ذره­بنیاد، نقش نحوی- معنایی و شیوۀ حرکت اجزای پیرااضافه­های زبان کردی (a(d)a, lQ ...QwQ, lQ ...(d)wQ ...QwQ, wQ ...) را در درون گروه حرف­اضافۀ حاوی آنها می­کاود. نحو ذره­بنیاد برخلاف کمینه­گرایی رویکردی غیرواژگان­گرا است و در آن گره­های پایانی کوچک­تر از تکواژ یعنی مؤلّفه هستند. در این نظریه پیش از نحو واژگانی وجود ندارد بلکه فرایند اشتقاق با مؤلّفه­ها آغازمی­شود و نحو، مسئول ساخت همۀ عناصر از تکواژ تا جمله است. در این نظریه مؤلّفه­ها دارای چینش ثابتِ شاخص- هسته- متمم و ساختِ پایگانیِ جهانی به نام توالی نقش­ها هستند و از اصلِ یک ویژگیِ واژنحوی- یک مؤلّفه- یک هسته پیروی ­می­کنند. برای نمونه، تکواژها با ادغام مؤلّفه­های نحوی-معنایی به صورت دوتایی شروع و پس از پایان اشتقاق با مدخل­های واژگانی ذخیره ­شده در واژگان مطابقت­ داده ­­می­شوند تا در صورت مطابقت با مدخل­هایی که به صورت - اطلاعات واجی، درخت نحوی، اطلاعات مفهومی- ذخیره ­شده­­اند بازنمون یابند. بررسی داده­های زبان کردی نشان ­می­دهد که نقش نحوی- معنایی a­(d)- در a­(d)lQ... بیانگر حالت مکان و در wQ ...(d)a حالت اضافۀ بیانگر مکان است. -QwQ در lQ­ ...­QwQ بیانگر حالت ازی و دارای مؤلّفۀ معنایی / هستۀ نحوی مقید و در wQ ...QwQ بیانگر حالت هَمایی است. همچنین در زبان کردی متمم پیرااضافه به سمت چپ حرکت­می­کند و بین دو جزء پیرااضافه واقع­ می­شود و به صورت نامتقارن بر جزء پسین، سازه­فرمانی می­کند. در نتیجه، طبق اصل انطباق خطی کَین، تمام سازه­های تحت تسلط متمم پیش از جزء دوم قرارمی­گیرد.