روشهای رسمی و غیررسمی حل اختلاف در پرونده‌های قتل عمد در ایران

Abstract

مجازات قتل عمد بر مبنای حقوق کیفری اسلام و قوانین موضوعه ایران قصاص است که با درخواست اولیای دم قابل اجراست. گرچه این مجازات در قرا ن کریم و در زمان حاکمیت پیامبر اکرم (ص) پیش بینی گردید، اجرای آن در همان زمان با لحاظ آیات قرآ نی مشوق عفو و توصیه های پیامبر اکرم (ص) به مصالحه و سازش بسیار نادر بود. پیامبر اکرم (ص) واِئمه معصومین (ع) در صورت وقوح قتل عمد غالبا پادرمیانی کرده، با ایجاد مصالحه و سازش ضمن پیشگیری از قصاص عدالت، دشمنی ناشی از قتل واقع شده را نیز ازمیان برمی داشتند. به همین دلیل در روایاتی از پیامبر اکرم (ص) وائمه معصومین (ع) به صورت قابل توجهی توصیه به مصالحه در میان مسلمانان را می یابیم. با توجه به این که مصالحه، ایجاد سازش میان، طرفین در جوامع اسلامی یک سنت حسنه تلقی می گردد، امروزه در ایران در موارد قابل توجهی این سنت اجرا شده و بزرگان جامعه اعم از ریش سفیدان و اشخاص صاحب نفوذ اجتماعی، بویژه در میان قبایل، عشایر و خانواده های مذهبی با پادرمیانی و وساطت، اولیای دم را به سمت و سوی سازش سوق می دهند و در نتیجه اقدامات آنان، قصاص قاتل، جای خود را به گذشت معوق یا بلاعوض می دهد و در نتیجه عدالت ترمیمی به صورت عملی و اجرایی در این موارد قابل اجراست.