پدیده صخره شیشه‌ ای: بررسی تجربه‌ها و چالش‌های زنان در پست‌های رهبری سازمان

Abstract

نتایج پژوهش‌های اخیر نشان می­دهد زنان با مانع نامرئی دیگری، فراتر از سقف شیشه‌ای مواجه می‌شوند که به «صخرة شیشه‌ای» معروف شده است. صخرة شیشه‌ای در برگیرندة همة حواشی انتصاب زنان به مشاغل مدیریتی متزلزل (ناامن) و چالشی است. در پژوهش حاضر، این پدیده و مؤلفه‌های مؤثر در آن، و پیامدهایش در ایران با به‌کارگیری روش تحقیق کیفی،از نوع نظریة داده‌بنیاد بررسی می‌شود. یافته‌ها نشان می­دهد زنان مدیر در کشور ایران نیز با پدیدة صخرة شیشه‌ای مواجه‌اند. با به‌کارگیری داده‌های حاصل از مصاحبه، مدل صخرة شیشه‌ای طراحی شد، که در آن عوامل مسبب و تقویت‌کنندة صخرة شیشه‌ای تبیین شده است. این عوامل عبارت‌اند از ویژگی‌های زنان در رهبری، طرفداری درون‌گروهی مردان، عدم تمایل زنان برای ورود به شبکه‌های مردانة سازمان، فقدان شبکه‌های حمایتی برای زنان، عوامل سازمانی و عوامل فرهنگی. همچنین، مدل نشان می­دهد صخرة شیشه‌ای به ناکارآمدی زنان در مشاغل مدیریتی منجر شده است که خود، پیامدهای فردی و سازمانی در پی دارد.