فهم رفتار سازمانی مبتنی بر فقه

Abstract

پژوهش حاضر، با هدف دست‏یابی به چارچوب مفهومی برای فهم فقهی رفتار سازمانی، درصدد بود، با نگاه تکلیف‏مدار، عوامل مؤثر بر شکل‏گیری نگرش و رفتار افراد در سازمان را شناسایی کند. در این پژوهش با بررسی و شناسایی مبانی نظری فقهی، مرتبط با فعالیت‏های سازمانی، نصوص و داده‏های دینی گردآوری و با روش تحلیل مضمون مضامین و مؤلفه‏های فقهی رفتار سازمانی استخراج شد و به ‏تأیید 30 نفر از استادان فقه رسید. بر این اساس الگوهای بینشی و گرایشی و کنشی موجود در منابع فقهی، شرایط فقهی تصدی شغل سازمانی، و شرایط و ویژگی‏های سازمان به‌ منزلة پنج مؤلفة رفتار سازمانی از یافته‏های این پژوهش‌اند که چگونگی رفتار سازمانی و حکم شرعی آن را تعیین می‏کنند. نتیجة پژوهش این است که رکن اصلی در فهم رفتار سازمانی و استنباط احکام آن تشخیص دقیق موضوع و سطوح مصالح فردی، سازمانی، نظام اسلامی و انسانی، و در نهایت تقدیم مصلحت اهمّ بر مهم است.