اثر قارچ مایکروریزا و مقادیر مختلف فسفر بر جذب اورانیم در گیاه آفتاب‌گردان

Abstract

اورانیم فلزی سنگین و پرتوزا است که به طور طبیعی در پوسته­‌ی زمین یافت می‌­شود. فعالیت‌­های انسان در برخی موارد منجر به افزایش مقدار اورانیم در برخی مناطق زمین شده است. به منظور بررسی اثر مایکروریزا و فسفر بر جذب اورانیم در گیاه آفتاب­گردان، مطالعه‌­ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل شامل یک سطح اورانیم (100 میلی­گرم بر کیلوگرم(، سه سطح مایکروریزا شامل شاهد، گلوموس اینترارادیسز و گلوموس موسه و دو سطح فسفر (20 و 60 میلی­گرم بر کیلوگرم) در گلخانه­‌ی پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. گیاهان بعد از یک دوره­ی 60 روزه برداشت شدند. وزن خشک گیاه، مقدار اورانیم و فسفر و میزان جذب اورانیم در بخش هوایی و ریشه اندازه­‌گیری شد. نتایج نشان داد که مایکروریزا باعث افزایش مقدار زیست توده و بنابراین افزایش مقاومت گیاه به تنش ناشی از سمیّت اورانیم شد. هم­چنین مایکروریزا باعث افزایش مقدار اورانیم در اندام­‌های هوایی و ریشه­‌ی گیاه آفتاب­گردان شد. تیمار فسفر وزن خشک اندام‌­های هوایی، وزن خشک ریشه‌ی گیاه، مقدار اورانیم در بخش هوایی گیاه آفتاب­گردان را به طور معنی‌­داری افزایش داد. نتایج همچنین نشان داد که مایکروریزا مقدار اورانیم در ریشه را چندین برابر مقدار آن در بخش هوایی افزایش داده و از این­رو می‌­تواند به عنوان گزینه­‌ای مناسب برای افزایش تثبیت اورانیم در خاک مورد استفاده قرار گیرد.