از رنج تا گنج: تحلیل رویکردهای سه گانه به نقش تربیتی رنج

Abstract

هر فردی در زندگی خود لزوماً با درد و رنج مواجه می‌شود؛ تا آنجا که می‌توان رنج را زبان مشترک انسان‌ها نامید. با توجه به اینکه این لحظه‌ها سخت‌ترین و غامض‌ترین تجربه‌های هر فرد است؛ تاثیرات عمیق و اساسی در زندگی و تربیت او به دنبال دارد. در این پژوهش، با روش توصیفی‌-‌‌تحلیلی، پس از مروری کلی بر جایگاه رنج در تاریخ اندیشه، سه رویکرد مختلف در مواجهه با رنج معرفی و تحلیل شده است: در رویکرد انفعالی، رنج چالشی غیر قابل تغییر در زندگی انسان محسوب می‌شود که آدمی باید از مواجهه با آن بگریزد. در رویکرد تدافعی، رنج مانعی برای رشد و تربیت انسان در نظر گرفته می‌شود که باید با آن مبارزه کرد. در رویکرد تکاملی، رنج بستری لازم برای تعالی انسان دانسته می‌شود که موجب یالفعل شدن استعدادهای وجودی آدمی است. نتیجه پژوهش نشان داد که رویکردهای انفعالی و تدافعی، نگاه جامع و واقع بینانه‌ای نسبت به رنج ندارند و تنها در رویکرد تکاملی می‌توان نقش تربیتی فعال و واقع‌بینانه‌ای برای رنج متصور شد.