پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از مدل نسبت فراوانی و منطق فازی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان جم )

Abstract

زمین‌لغزش یکی از مظاهر ناپایداری دامنه‌های طبیعی است و زمانی که فعالیت‌های انسانی را تحت تاثیر قرار دهد، می‌تواند به پدیده‌ای خطرناک تبدیل شود. پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش نقش مهمی را در ارزیابی خطرات محیطی و تعیین راهکارهای بهینه مدیریتی نواحی مستعد زمین‌لغزش ایفا می‌کند. هدف از این پژوهش، تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش بخش مرکزی شهرستان جم در استان بوشهر، از طریق وزن‌دهی به معیارهای اصلی با استفاده از مدل نسبت فراوانی و منطق فازی در نرم افزار Arc GIS 10 است. لایه پهنه‌های لغزشی به عنوان متغیر وابسته و لایه‌های ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، کاربری اراضی، خاک و بارش به عنوان متغیرهای مستقل در مدل وارد شدند. بعد از مرحله فازی سازی معیارها، نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش از طریق عملگرهای جمع، ضرب و گامای فازی با لانداهای 7/0، 8/0 و 9/0 تهیه شد. نتایج حاصل از مقایسه این نقشه‌ها نشان داد که نقشه گامای فازی 9/0 پهنه‌بندی مناسب‌تری در رابطه با زمین‌لغزش‌های بخش مرکزی جم دارد، بطوریکه 24/24 درصد از محدوده مورد مطالعه(32/169کیلومترمربع) در کلاس خطر بسیار زیاد و 47/2 درصد از محدوده(25/17 کیلومترمربع) در کلاس خطر بسیار کم قرار می‌گیرد.