مطالعه وضعیت و موانع توجه به مؤلفه‌های تربیت شهروند اسلامی دردانشگاه ( مطالعه موردی دانشگاه مازندران )

Abstract

<em><span style="text-decoration: underline;">هدف:</span></em> پژوهش حاضر درصدد آن است تا مؤلفه های شهروندی اسلامی را بر اساس خوانش متن نهج­البلاغه مورد بحث و بررسی قرار دهد و از رهگذر آن به تبیین موانعی بپردازد که در دانشگاه­های کنونی ما بر سر راه تحقق آن قرار دارد. <em><span style="text-decoration: underline;">روش:</span></em> برای انجام این کار مطالعه به دو شیوۀ کمی (از نوع توصیفی) و کیفی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه (اساتید و دانشجویان) و نمونه آماری دانشجویان به تعداد 324 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به صورت نمونه گیری طبقه‌ای به تفکیک جنس، دانشکده و مقطع، انتخاب گردید. ابزار پژوهش پرسشنامه­ای بود که توسط محققین و بر اساس مطالعه منابع ساخته شده است. پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرانباخ 96/0برآورد گردید و جهت بررسی روایی محتوایی و صوری پرسشنامه، ابتدا جدول تناظر سؤالات تحقیق با سؤالات تهیه و در اختیار اساتید و صاحب‌نظران قرار گرفت و پس از رفع اشکالات و انجام اصلاحات لازم فرم نهایی پرسشنامه تهیه شده است. جهت پاسخگویی به سوال سوم پژوهش از بین استادان نیز به تعداد ده نفر به صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری زنجیره‌ای انتخاب و داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شده است. <em><span style="text-decoration: underline;">یافته­ها:</span></em> یافته­ها نشان می‌دهد که از نظر دانشجویان در دانشگاه­ها میزان توجه به مؤلفه­های ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهروندی اسلامی پایین تر از متوسط ولی مؤلفه­های بعد اخلاقی بالاتر از متوسط بوده است. اگرچه از لحاظ آماری داده­های مربوط به این بعد نیز همچون ابعاد دیگر شهروندی اسلامی معنی دار نبوده است. همچنین یافته­های بدست آمده از مصاحبه با استادان نشان می­دهد که موانع تحقق شهروندی اسلامی در سه بخش اجرایی – محیط برون سازمانی، ساختار و سیاست گذاری­ها، مسئولین، نیروی انسانی کارآمد- ، فرهنگی – برنامه­های فرهنگی، نیروی انسانی، محیط دانشگاه- و آموزشی – برنامه­های وزارت علوم، محتوای دروس، تعاملات استاد دانشجو- قرار دارد. <em><span style="text-decoration: underline;">نتیجه­گیری:</span></em> بر اساس نتایج این پژوهش می­توان گفت که به طور کلی تربیت شهروند اسلامی در دانشگاه محقق نشده است. به سخن دیگر دانشگاه در عمل برنامه ‌روشنی برای تحقق تربیت شهروند اسلامی ندارد.