تاثیر نوع پایه بر نشانگرهای مورفولوژیکی و بیوشیمیایی تحمل به تنش شوری در بادام رقم شاهرود-12

Abstract

سابقه و هدف: استفاده از آب‌های نامناسب برای آبیاری زمین‌های کشاورزی و ایجاد خاک‌های شور، تهدیدی جدی برای کشاورزی محسوب می‌شود. تنش شوری می‌تواند ویژگی‌های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد. تحقیقات متعددی نشان داده است که آستانه تحمل اکثر درختان میوه هسته‌دار ازجمله بادام نسبت به تنش شوری پایین است، به‌طوری‌که در شوری 8/2، 1/4 و 7 دسی زیمنس بر متر به ترتیب 25، 50 و 100 درصد از عملکرد آن کاهش می‌یابد. در بادام نیز همانند سایر درختان میوه، انتخاب پایه و پیوندک‌های متحمل، راهبرد بسیار مناسبی به‌منظور کاهش عوارض ناشی از شوری به‏ویژه در نواحی خشک می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی ویژگی‌های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی چندین ترکیب پایه و پیوندک بادام در مقایسه با خود پایه های بدون پیوند جهت یافتن متحمل‌ترین ترکیب پایه و پیوندک در مقایسه با پایه های بدون پیوند به تنش شوری بود. <br /> مواد و روش‌ها: در این تحقیق، اثر تنش شوری بر صفات مورفولوژیکی میزان نکروزه شدن برگ، درصد ریزش برگ، درصد برگ‌های سبز و مجموع تعداد برگ همچنین، در پایان آزمایش ویژگی‌های بیوشیمیایی شامل محتوای پرولین، فنول کل، پروتئین، مالون دی آلدئید و سایر آلدئیدها و کربوهیدرات‌های محلول و نامحلول در بادام رقم شاهرود 12 پیوند‌شده روی برخی پایه‌های پرونوس (پایه بذری بادام تلخ و پایه های رویشی تترا،GF677 وGN15 ) و در مقایسه با خود پایه ‌ها در قالب یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور شامل فاکتور اول، هشت ترکیب پیوندی و پایه‌ و فاکتور دوم، پنج سطح شوری آب آبیاری (3/0، 2، 4، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر) در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. <br /> یافته‌ها: نتایج آزمایش نشان داد در همه تیمارها با افزایش سطح شوری از 3/0 تا هشت دسی زیمنس بر متر، میزان نکروزه برگ و درصد ریزش برگ افزایش یافته به عنوان مثال در شاهرود 12 روی پایه تترا میزان نکروزه برگ به ترتیب از 0 به 66/7 و همچنین در این ترکیب درصد ریزش برگ از صفر درصد به 3/10 درصد رسید. در سطح شوری هشت دسی زیمنس بر متر کمترین در رقم شاهرود 12 پیوند شده روی پایه GF677 به میزان 66/2 درصد و بیشترین درصد نکروزبه ترتیب در رقم شاهرود 12 پیوند شده روی پایه تترا به میزان 66/7 درصد و ، مشاهده شد. همچنین، نتایج بیشترین میزان پرولین (91/67 میکرو مول بر گرم وزن تازه) در ژنوتیپ شاهرود 12 پیوند شده روی پایه GF677 و شوری هشت دسی زیمنس بر متر به دست آمد که اختلاف معنی‌داری با سایر ترکیبات پیوندی (پیوند بادام شاهرود 12 بر روی سایر پایه‌ها) و پایه‌های مورد بررسی داشت. با افزایش شوری از 3/0 تا هشت دسی زیمنس بر متر، بیشترین (112 درصد) و کمترین (6/41 درصد) مقدار افزایش در میزان آلدئیدها به ترتیب در پایه بادام بذری و شاهرود 12 پیوند شده روی پایه GF677 مشاهده شد. با افزایش شوری تا چهار دسی زیمنس بر متر، مقدار فنول در همه ترکیبات پیوندی و پایه‌های بدون پیوند افزایش‌یافته و به مقدار حداکثر خود رسید اما افزایش بیشتر شوری تا هشت دسی زیمنس بر متر سبب کاهش قابل‌ملاحظه ‌این ترکیبات شد. <br /> نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان نتیجه‌گیری نمود که در بین ترکیبات پیوندی و پایه‌های مورد بررسی، رقم شاهرود 12 پیوند شده روی پایه GF677 متحمل‌ترین ترکیب پیوندی به تنش شوری و همان رقم پیوند شده روی پایه بادام بذری حساس‌ترین ترکیب پیوندی بود.