بررسی تنوع ژنتیکی برخی ارقام پابلند گل داوودی (Chrysanthemum morifolium Ramat.) برپایه صفات ریخت شناختی در شرایط خرم آباد

Abstract

سابقه و هدف: علی‌رغم تحقیقات گسترده‌ای که در زمینه اصلاح گیاهان زینتی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی انجام شده است، اما در مورد گل داوودی تنها چند گزارش در زمینه بررسی تنوع ژنتیکی با نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی ارائه شده است. بنابراین نیاز به شناسایی بیشتر ژرم‌پلاسم گل داوودی به‌ویژه در ارقام و نمونه‌های موجود در ایران حائز اهمیت است. این مطالعه به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی 15 رقم گل داوودی بر اساس صفات ریخت‌شناختی و انتخاب ارقام سازگار با منطقه خرم‌آباد انجام شد.<br /> مواد و روش: این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان به اجرا درآمد. صفات کمی شامل ارتفاع ساقه، طول دمبرگ، طول برگ، عرض برگ، تعداد شاخه‌های جانبی گیاه، نسبت طول به عرض برگ، قطر غنچه، قطر دیسک، تاریخ گلدهی، تعداد گلچه زبانه، قطر شاخه، تعداد گل، نسبت طول برگ به طول دمبرگ و غیره با توجه به دیسکریپتور مربوطه اندازه‌گیری شدند. تمامی صفات در مرحله باز شدن کامل اولین گل اندازه‌گیری و جهت ارزیابی ویژگی‌های برگ از 10 برگ بالغ میانی در هر بوته استفاده شد.<br /> یافته‌ها: بر اساس تجزیه واریانس داده‌ها اکثر صفات مورد بررسی در ارقام دارای تفاوت معنی‌دار (01/0 (P≤ بودند. نتایج همبستگی نشان داد که بین صفت تعداد گل در بوته با صفات تعداد شاخه فرعی، قطر شاخه اصلی و گستردگی بوته همبستگی مثبت و معنی-داری وجود دارد. هم‌چنین بالاترین همبستگی‌ منفی و معنی‌دار (82/0-=r) بین نسبت طول به عرض برگ و سطح برگ مشاهده گردید. بر پایه‌ی نتایج به‌دست آمده از تجزیه به مولفه‌ها، شش مولفه اصلی و مستقل با مقادیر ویژه بزرگ‌تر از یک در مجموع توانستند 5/82 درصد از واریانس کل را توجیه کنند. مولفه اول، 4/27 درصد از واریانس کل را توجیه نمود. تجزیه خوشه‌ای ارقام در فاصله اقلیدسی 24/63-، به دو گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند. ارقام ʼدیلاʻ، ʼافشانʻ، ʼالیکاʻو ʼیاسمینʻ در گروه اول از لحاظ صفات برگی بیشترین تشابه را با هم داشتند. ارقام ʼاورانʻ، ʼتابان3ʻو نادیا2ʻ با بیشترین ارتفاع شاخه از بقیه ارقام متمابز شدند.<br /> نتیجه‌گیری کلی: بر اساس نتایج در بین صفات مورد مطالعه اندازه برگ، طول دمبرگ و شاخه، تعداد انشعاب و تعداد گل در بوته مهم‌ترین صفات برای تشخیص تنوع ارقام داوودی بودند. با به‌ کار‌گیری برخی از ارقام متعلق به کلاستر اول با تعداد گل زیاد و ارقام موجود در کلاستر دوم با ارتفاع شاخه بیشتر به عنوان والد می‌توان چرخه جدیدی از به‌نژادی گل داوودی را آغاز نمود.