اثر کودهای آلی و اسید سالیسیلیک بر عملکرد و برخی متابولیت های ثانویه گیاه دارویی بادرنجبویه (.Melissa officinalis L)

Abstract

بادرنجبویه گیاهی دارویی است که اسانس آن کاربرد فراوانی در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی داشته و همچنین دارای ترکیب اسید رزمارینیک می باشد که امروزه بر علیه ویروس HIV1 و درمان بیماری ایدز مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش اثر کودهای آلی (کود گاوی، گوسفندی، ورمی کمپوست و خاکبرگ) و محلول پاشی با اسید سالیسیلیک (SA) در غلظت‌های 0، 2-10، 4-10 و 6-10 مولار بر روی درصد اسانس و برخی متابولیت های ثانویه گیاه دارویی بادرنجبویه بررسی شد. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به صورت گلدانی صورت گرفت. متغیرهای اندازه گیری شده شامل وزن تر و خشک اندام هوایی، درصد اسانس، اجزای اسانس، میزان اسید رزمارینیک (RA) و فعالیت آنتی اکسیدانی بود. شناسایی اجزای اسانس توسط GC/MS، میزان اسید رزمارینیک توسط HPLC و فعالیت آنتی اکسیدانی توسط اسپکتروفتومتر انجام گرفت. نتایج نشان داد کودهای آلی و کاربرد اسید سالیسیلیک بر درصد اسانس، میزان اسید رزمارینیک و فعالیت آنتی اکسیدانی تفاوت معنی داری داشت. بر اساس نتایج مقایسه میانگین ها، حداکثر درصد اسانس (0.536 درصد) در تیمار کود گاوی و غلظت 2-10 مولار SA و کمترین مقدار آن (0.203 درصد) مربوط به تیمار کودهای گاوی و گوسفندی بدون کاربرد SA بدست آمد. نتیجه تجزیه اسانس نشان داد که سیترال (E&Z) با 61.88 درصد بیشترین جزء اسانس را دارا بود. بیشترین میزان RA در بستر محتوی کود گوسفندی و کاربرد SA در غلظت 4-10 مولار و کمترین میزان آن در تیمار شاهد بدون کاربرد اسید سالیسیلیک تولید گردید.