مقایسه مصرف سوخت و انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ ای در سیستم‏ های مختلف تهیه بستر و کشت سویا در گرگان

Abstract

انتشار گازهای گلخانه‏ای یکی از موضوعات بسیار مهم اکولوژیکی و سیاسی محسوب می‏شود. در این مطالعه مقدار مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای ناشی از عملیات خاک‏ورزی و کشت سویا در گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. این تحقیق در سال زراعی 1391 در 13 مزرعه تولید سویا انجام شد. داده‏ها از طریق مصاحبه با کشاورزان و یادداشت‏‏برداری از عملیات مربوط به خاک‏ورزی و کشت جمع‏آوری شد. عملیات مورد مطالعه برای انجام خاک‏ورزی و کشت شامل دستگاه کشت مستقیم (S1)، خاک‏ورز مرکب و دستگاه کمبینات برای کشت (S2)، خاک‏ورزی با دیسک تاندوم و کشت با ردیفکار (S3) و شخم برگردان و دیسک تاندوم سبک و کشت با دستگاه ردیف‏کار (S4) جهت تولید سویا بودند. سیستم S3 به عنوان سیستم متداول منطقه بود. نتایج نشان داد میزان مصرف سوخت برای سیستم‏های S1 تا S4 به ترتیب برابر 12، 39، 42 و 72 لیتر در هکتار بود. برای مصرف انرژی این اعداد عبارت از 612، 1733، 1922 و 3182 مگاژول در هکتار بودند. از نظر میزان انتشار گازهای گلخانه‏ای مقادیر 71، 185، 197 و 315 معادل کیلوگرم دی‏اکسید کربن در هکتار برای سیستم‏های S1 تا S4 به دست آمدند. بین سیستم‏های S2 و S3 از نظر مصرف سوخت و انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای اختلاف معنی‏داری نبود. سیستم S4 بیشترین مصرف سوخت و انرژی و انتشار گازهای گلخانه‏ای را دارا بود. نتیجه گرفته شد در مزارع تولید سویا به کارگیری سیستم کشت مستقیم می‏تواند مصرف سوخت و انرژی و همچنین گرمایش جهانی در بخش استفاده از ماشین‏ها و مصرف سوخت را کاهش دهد.