بررسی تنوع مورفولوژیکی توده‌های گردوی بومی مناطق مختلف استان گلستان

Abstract

گردو .<em>Juglans regia L</em> گیاهی از خانواده ژوگلانداسه است. در میان 21 گونه جنس <em>Juglans</em>، گردوی ایرانی<em>Juglans regia</em> از نظر تولید دانه خوراکی به‌عنوان بهترین گونه شناخته شده است. شناسایی و جمع‌آوری ارقام بومی درختان میوه اولین گام در مسیر برنامه‌های اصلاحی به‌شمار می‌آید، به‌طوری‌که عدم آگاهی متخصصان اصلاح از خصوصیات ژنتیکی گیاهان موجب می‌شود کار به‌نژادی با کندی صورت گیرد. تاکنون روش‌های زیادی برای بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین قرابت ژنتیکی بین ارقام و توده‌های گردوی ایرانی استفاده شده است که از آن جمله می‌توان به شاخص‌های مورفولوژیک اشاره کرد. در این مطالعه به‌منظور بررسی تنوع مورفولوژیکی توده‌های گردوی بومی استان گلستان، 96 درخت گردو از 5 توده شناسایی شده انتخاب و 32 صفت کمی مربوط به دانه و دیگر صفات مورفولوژی یادداشت‌برداری گردید. با توجه به نتایج حاصل، اختلاف مشاهده شده در وزن دانه با پوست سبز بین 88/14 تا 88/55، وزن دانه با پوست سخت بین 647/5 تا 911/25، وزن مغز بین 145/2 و 514/7 گرم و درصد مغز بین 95/19 تا 19/50 متغیر بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا، درصد پروتوژینی و میزان چربی کاهش و میزان پروتئین افزایش می‌یابد. صفات فنولوژی، خصوصیات بیوفیزیکی دانه و ریخت‌شناسی (با استفاده از راهنمای ارزیابی درختان) نیز در 5 توده گردوی این استان بررسی گردید. نتایج نشان داد که توده‌های مورد بررسی دارای تنوع بالایی بوده و گزینش باید از نظر صفات مورد نظر صورت گیرد.