واکنش پنبه به کم آبیاری در مراحل مختلف رشد

Abstract

هدف اصلی از اجرای کم آبیاری، افزایش راندمان کاربرد آب از طریق کاهش میزان آب آبیاری در هر نوبت و یا از طریق حذف آبیاری‌هایی است که کمترین بازدهی را دارند. پنبه گیاهی است که به زمان و مقدار آب آبیاری در مراحل مختلف رشد واکنش زیادی نشان می‌دهد، به‌طوری‌که ممکن است در بعضی از مراحل رشد به کم آبیاری حساس بوده یا در بعضی از مراحل اصلاً به آب نیاز نداشته باشد. برای تعیین میزان آب مصرفی و حساسیت پنبه به کم آبیاری در هر یک از مراحل رشد، پژوهش حاضر در قالب طرح کرت‌های خرد شده با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‌آباد گرگان طی سه سال اجرا گردید. تیمارهای کم آبیاری شامل: کم آبیاری در مرحله گلدهی (I1)،کم آبیاری در مرحله اوج گلدهی (I2)، کم آبیاری در مرحله قوزه‌دهی (I3)، کم آبیاری در مراحل گلدهی، اوج گلدهی و قوزه‌دهی (I4)، کم آبیاری در مراحل گلدهی و اوج گلدهی (I5)،‌ کم آبیاری در مراحل گلدهی و قوزه‌دهی (I6) و کم آبیاری در مرحله اوج گلدهی و قوزه‌دهی (I7) به‌عنوان کرت اصلی و مقادیر آب آبیاری 0، 35، 70 و 100 درصد نیاز آبی به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه مرکب سه ساله نشان داد که بین سال‌ها از نظر عملکرد، درصد زودرسی، وزن قوزه و تعداد قوزه در بوته اختلاف کاملاً معنی‌دار وجود داشت. بین تیمارهای کم آبیاری در مراحل مختلف رشد از نظر عملکرد اختلاف کاملاً معنی‌دار اما از نظر درصد زودرسی، وزن قوزه و تعداد قوزه در بوته اختلاف معنی‌دار وجود نداشت. بیشترین عملکرد در طی سه سال مربوط به تیمارهای آبیاری I7، I2 و I3 بود. کمترین عملکرد مربوط به تیمارهای I4 و I5 بود. در مجموع می‌توان گفت حساس‌ترین مراحل رشد پنبه از نظر تنش آبی مراحل گلدهی و اوج گلدهی می‌باشند. بین مقادیر مختلف آب آبیاری از نظر عملکرد، درصد زودرسی، وزن قوزه و تعداد قوزه در بوته اختلاف کاملاً معنی‌دار وجود داشت. بهترین تیمار آبیاری، تیمار70 درصد نیاز آبی بود که دارای کارآیی مصرف آب بیشتر، آب مصرفی کمتر و کاهش عملکرد به‌ترتیب به میزان 7/16، 4/18 و 7/4 درصد نسبت به تیمار آبیاری کامل بود.