بررسی تأثیر عناصر و مواد غذایی تشکیل‏دهنده محیط‌های کشت بر جنین‏زایی رویشی دم‌برگ هویج (Daucus carota L.)

Abstract

جنین‌زایی رویشی، روش جدیدی برای ازدیاد انبوه گیاهان در شرایط درون شیشه‌ای می‌باشد. این تکنیک تحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله ترکیب مواد و عناصر غذایی موجود در محیط‌های کشت قرار دارد. به این منظور برای بررسی نقش و میزان تأثیر این بخش مهم تشکیل‌دهنده محیط کشت بر میزان جنین‌زایی رویشی گیاه هویج، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 12 تیمار در 4 تکرار انجام شد. برای انجام آزمایش قطعات 1 سانتی‌متری از دم‌برگ هویج در سه محیط کشت MS، B5 و NL در فاز القایی کشت و بعد از 3 هفته اندام‌های القا شده به فاز ظهور جنین منتقل شدند. 6 هفته بعد از مرحله ظهور جنین، شمارش جنین‌ها در مراحل مختلف جنین‌زایی انجام شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین سه محیط کشت یادشده از لحاظ تشکیل جنین‌های رویشی گیاه هویج وجود دارد (01/0P<). در محیط‌های کشت B5 و MS به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین تعداد جنین کروی، قلبی، اژدری و گیاهچه تشکیل شد. نتایج به‌دست آمده از تجزیه و تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام بیانگر آن بود که عنصر کلسیم بیش‌ترین میزان تأثیر را در القا و مراحل تکامل جنین‌زایی داشته و بعد از آن به‌ترتیب فسفر و پتاسیم اثر خود را نشان داده‌اند. نتایج همبستگی نشان داد که پتاسیم همبستگی مثبت و آمونیوم، فسفر و کلسیم همبستگی منفی معنی‌دار با تعداد جنین دارند. همچنین در این پژوهش مشخص شد که از دلایل پایین بودن تعداد جنین در محیط کشت MS، استفاده نکردن ازکازئین هیدرولیزات در این محیط کشت می‌باشد.