بررسی شخصیت ادبی گریبایدوف، شاعر سیاست‌پیشه روسی از منظر کمدی امان از عقل

Abstract

الکساندر سرگییویچ گریبایدوف نویسنده، شاعر و نیز سیاستمداری روسی است که در روسیه بیشتر او را به عنوان نمایشنامه‌نویسی مشهور و خالق کمدی منظوم امان از عقل (???? ?? ???) می‌شناسند، در حالی که شناخت از او در کشور ما کاملاً متفاوت است، زیرا او به عنوان سفیر کبیر روسیه در ایران دورة قاجاریه ملقب به «وزیر مختار روسیه» مشهور بوده و شناخت ادبی او کمتر است. در واقع می‌توان الکساندر سرگییویچ گریبایدوف را در زمرة نویسندگان و شاعران قرار داد تا یک سیاستمدار. چرا که در روسیة آن دوران، شاعران و نویسندگان بی‌شماری که از اوضاع سیاسی- اجتماعی روسیة آن دوره ناخشنود و نسبت به آن معترض بودند، به تبعید از محل اقامت و یا تبعید از کشور خود محکوم می‌شدند. کمااین‌که در مورد گریبایدوف نیز سرنوشت چنین است و او که با قیام شورشیان دکابریست همراه و همصدا بود به ایران تبعید ‌شد و پس از آن اثر جاودانة خود، کمدی منظوم امان از عقل را خلق کرد. گریبایدوف که به عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان پیشروی تئاتر کمدی آن دوران اروپا و روسیه اشتهار داشت، در ایران عنصری سیاسی محسوب می‌شد. کشته‌شدن وی در ایران زمینه‌ای شد تا ایرانیان شناخت بیشتری نسبت به تئاتر اروپایی پیدا کنند، زیرا در سفر هیأت ایرانی به روسیه که در ارتباط با مرگ او بود، نخستین زمینه‌های هم‌کنشی ایرانیان با تئاتر روسیه و اروپا فراهم شد که در سال 1829 میلادی در پترزبورگ رخ داد.