نقدی بر نظریههای هرمنوتیک ادبی
(ندگان)پدیدآور
خدایی, نرجسنوع مدرک
Textزبان مدرک
فارسیچکیده
در نیمة دوم قرن بیستم، تعدادی از اندیشهورزان و نظریهپردازان حوزة ادبیات، تحت تأثیر دستاوردهای پُربار هرمنوتیک فلسفی، ضرورتِ تکوین «هرمنوتیک ادبی» و یا «رویکرد هرمنوتیکی به متون ادبی» را طرح کرده و با نگرشها، انتظارات و پیشنهادهای گوناگون پا به عرصة این میدان نهادهاند. بعضی از ایشان، چون پتر سوندی، نوع خاصی از هرمنوتیک را مدنظر دارند، که توان آن را داشته باشد، نخست به بازخوانی و ساماندهی پیشینة تاریخی نظریههای تأویل ادبی بپردازد، و سپس در هماهنگی با مدرنترین روشهای نقدِ ادبی و زبانشناختی، جوابگوی پرسشهای بنیادینی باشد که ذهن منتقدان ادبی از دیرباز با آنها مشغول بوده است. بعضی دیگر، چون هانس روبرت یآوس و اومبرتو اکو، خود از پایهگذاران مکتبهای ادبی محسوب میشوند، و قصد دارند، دامنة نقد ادبی را به مددِ پرسشهای جامع هرمنوتیکی گسترش دهند و با رجوع به مبانی محوری این مبحث، اعتبار تئوریها و اندیشههای خود را محک زنند.
جستار حاضر به نقد و بررسی منتخبی از مهمترین رهیافتها و نظریههای هرمنوتیک ادبی، مناسباتِ آن با سایر دیسیپلینهای مشابه علوم انسانی، و تلقیهای مختلف از وظائف و کارکردهای آن میپردازد و سؤالاتی نیز در مورد توان آشتیپذیری هرمنوتیک با روشهای تأویل متن و نظریههای نقد ادبی مطرح میکند. توجة اساسی این مقاله اما به دیدگاهها، راهکارها و معضلاتِ ویژهای معطوف است که در تقاطع اندیشههای محوری تأویل ادبی و پرسشهای هرمنوتیکی شکل میگیرند.
کلید واژگان
تأویلتأویلگر
تجربه
روش
زیباییشناسی
گشودگی
نقد ادبی
شماره نشریه
52تاریخ نشر
2009-08-231388-06-01
ناشر
دانشگاه تهرانسازمان پدید آورنده
دانشگاه شهید بهشتیشاپا
2588-41312588-7092