بررسی بینامتنی مفهوم سیمرغ در مجمع مرغان ژان-کلود کَریِر

Abstract

نمایشنامه‌ی مجمع مرغان ژان کلود-کَریِر، از جمله متون اقتباس‌شده از منطق‌‌الطّیر عطّار است. کَریِر در این اثر، سعی بر آن داشته که شکل اصلی داستان عطّار را حفظ کرده و با توجّه به ضرورت‌ها و محدودیت‌های متن نمایشی در آن تغییراتی انجام دهد. از جمله تغییرات شاخصی که او در این متن انجام داده، دگرگونی مفهوم «سیمرغ» است. در واقع، کَریِر هم‌جهت با مؤلفه‌های جهان-نگری خویش و نوعی شبه‌عرفان ناسوتی، معنای دیگری را برای سیمرغ در نظر گرفته و برخلاف عطّار مفهومی زمینی به سیمرغ بخشیده است. در نوشتار حاضر سعی بر آن داریم تا با استفاده از رویکردهای تحلیلی بینامتنیت ژُنتی به بررسی مفهوم سیمرغ در اثر کَریِر بپردازیم و در جستجوی پاسخ به این پرسش‌ باشیم که شخصیّت اسطوره‌ای سیمرغ با چه تغییراتی در دلالت‌های نخستین و شناخته‌شده‌‌‌اش به تصویر کشیده‌‌شده است و چگونه یک متن معاصر غیرفارسی‌زبان، هم‌چون نمایشنامه‌ی مجمع مرغان، موفّق به انعکاس پیام عطّار در قالبی دیگر شده است؟