بررسی تطبیقی طنز سیاه در داستان‌های فارسی و انگلیسی با تکیه بر مکتب سوررئالیسم

Abstract

طنز سیاه، یکی از زیر مجموعه‌های طنز و کمدی است. طنز سیاه نگاهی تمسخرانگیز به موقعیت‌های بیمارگونه و هولناک و موحش دارد و اغلب با مرگ، دلهره، رنج، ترس، اندوه و پوچی همراه است. اوضاع ناهمگون سیاسی و اجتماعی، نظریات فلسفی هگل و رمان‌های گوتیک، منجر به ظهور این گونه طنز در ادبیات غرب شد.<br /> اصطلاح «طنز سیاه»«Humour Noir» را نخستین بار آندره برتون، تئوریسین سوررئالیست فرانسوی، در سال 1935 در تشریح عبارت «ذهنیت عینی‌شدۀ» هگل به کار برد و در کتاب گلچین طنز سیاه، جاناتان سویفت را به عنوان پیشگام این‌گونه، معرفی کرد. ویژگی‌های مهم طنز سیاه در ادبیات داستانی عبارتند از: تضاد، اغراق، مسخ و استحاله، انحراف از موضوع و توصیف و فضاسازی‌های گوتیک.<br /> این مختصات در داستان‌های فارسی، در آثار صادق هدایت، غلامحسین ساعدی و بهرام صادقی‌ به صورتی برجسته، بروز دارد.<br /> هدف از این مقاله، تعریف، واژه‌شناسی طنز سیاه و معرفی ویژگی‌های آن به صورت تطبیقی در ادبیات داستانی فارسی و انگلیسی به روش توصیفی-تحلیلی است.