امت اسلامی، جایگزینی برای جامعة مهاجران (دیاسپورا) در رمان مناره

Abstract

به دیاسپورا یا جامعة مهاجران، در عصر حاضر بسیار توجه شده است. حضور جوامع مهاجر در کشورهای «جهان اولی» و مشکل­های ناشی از ناسازگاری فرهنگی سبب ورود محققان بسیاری به این حوزه شده است. چند ویژگی برای تعریف جوامع دیاسپورایی یا مهاجر از سوی پیشروان نظریه‏پردازی این حوزه درنظر گرفته شده است. مهم­ترین این ویژگی­ها، نحوة تلقی و ارتباط این جوامع با سرزمین مادری است. مقالة حاضر بر آن است تا با تکیه بر نظریة «میل به خانة» آوتار برا به بررسی چگونگی بازنمایی روایی رابطة جامعة مهاجر با سرزمین مادری در رمان <em>مناره </em>اثر لیلا ابوالعلی، نویسندة سودانی­الاصل مقیم انگلستان بپردازد. این رمان‏نویس مسلمان سودانی، با تکیه بر دانش و آگاهی خود «از درون فرهنگ و تمدن اسلام» و همین‏طور با بهره­گیری از تجربة زندگی در غرب، در رمان <em>مناره،</em> تصویر و تفسیر بدیعی از جامعة مهاجران ارائه کرده است. وی با استفاده از مفهوم اختصاصی امت اسلامی که در فرهنگ‏های دیگر بیگانه است، راهی کاملاً جدید برای مهاجران مسلمان، به­ویژه زنان مسلمان برای مقاومت در برابر «دیگری­سازی» و «به­حاشیه­رانده­شدن» در کشور میزبان و حفظ هویت فرهنگی اصیل فرد مهاجر، پیش رو نهاده است.