ضمان ناشی از آتش‌افروزی در حقوق اسلامی

Abstract

هرگاه کسی آتشی بیفروزد و آن آتش به‌قدر متعارف باشد و شخص نداند که به ملک دیگری سرایت می‌کند، مسئول خسارت‌های ناشی از آن نیست. این حکم فقهی که منطبق با تعریف‌های جدید حقوقدانان از تقصیر است، در قانون مجازات اسلامی جدید نیز دیده می‌شود، با این‌حال، تنها در فرضی به‌کار می‌رود که آتش در محل مُجاز افروخته شود. بنابراین، هرگاه آتش در محل غیرمُجاز، شامل املاک دیگران یا حتی معابر عمومی افروخته شود، به‌دلیل ماهیت خطرناک خویش، با اثبات انتساب روشن کردن آتش به فرد و به صرف ورود زیان، او ملزم به جبران خسارت است؛ حتی اگر آتش‌افروز آگاه نباشد یا به مقدار نیاز خویش آتش روشن کند. حال باید دانست که این رویکرد فقهی را می‌توان در حقوق کنونی ایران اعمال کرد یا خیر. با نظر به قانون‌های موضوعه و تحلیل نظر فقهای شیعه و انطباق آن با حقوق اهل سنت، می‌توان به چنین نتیجه‌ای رسید و انطباق آن را با حقوق عرفی جدید تأیید کرد.