نقد و بررسی ادلۀ مشروعیت «وقف حقوق معنوی»

Abstract

از شرایط صحت وقف، مالیت شرعی داشتن، عین بودن، قابلیت قبض و اقباض و ابدی بودن شیء موقوفه است؛ بر این اساس، مخالفان صحت وقف حقوق معنوی، در امکان وقف حقوق معنوی (که حسب کارکردهایش، از موضوعات مهم و مبتلی‌به در حوزۀ مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌شمار می‌رود) تردید کرده‌اند. <br />البته موافقانی نیز برای وقف حقوق معنوی وجود دارند که دلایل آنها، اغلب عام، فراگیر و فراوقفی است و با تکیه بر قواعد و اصولی که به باب وقف اختصاص ندارد، وارد نبودن تمام شروط مورد مناقشه را به‌صورت یکجا، به قضاوت نشسته‌اند. این ادله از اصل، الزامی بودن شروط مورد مناقشه را با تردید مواجه می‌کنند. <br />در این تحقیق تحلیلی - توصیفی، با نقد و بررسی ادلۀ هر دوی موافقان و مخالفان، این نتیجه حاصل شده است که ادلۀ عام موافقان، صلاحیت بی‌اثر کردن شروط مورد مناقشه را ندارند و به بیان دیگر، از این طریق امکان اثبات مشروعیت وقف حقوق معنوی وجود نخواهد داشت؛ اما از آنجا که اشکال‌های مخالفان با مد نظر قرار دادن: الف) فلسفۀ جعل شروط مورد مناقشه در وقف و ب) بازنگری در مفهوم آنها، وارد شناخته نشده‌اند، صحت و مشروعیت وقف حقوق معنوی اثبات می‌شود. <br />