مروری بر تاریخ « اختیار» در قرائات و ضوابط قرائات معتبر

Abstract

اختیار در قرائات از مباحث مهمی است که با ضوابط و معیارهای خاص آن قرائات صحیح مشخص می شود. پس مسلم است که به طور غیر رسمی، اختیار در قرائات از اواخر قرن اول پدید آمده بود و این جریان با اقدام ابن مجاهد در اول قرن چهارم و عنایت ویژه به قرائات سبع محدود شد، هرچند هم زمان با ابن مجاهد و پس از او دانشمندانی به اختیار در قرائات پرداختند.<br /> <br /> این بحث بیش تر مورد توجه دانشمندان اهل سنت و تا حدودی مورد قبول علمای شیعه بوده است و دانشمندانی چون ابن محجاهد ( متوفی 324)، ابن شنبوذ ( متوفی 327)، ابن خالویه ( متوفی 370) و ابن الجزری ( متوفی 833) و ... ملاک هایی برای تشخیص قرائات صحیح ارائه داده اند که صحت سند، موافقت با وجهی از قواعد زبان عربی و موافقت با رسم مصحف عثمانی مشهورترین آن است. از قرآن پژوهان شیعه، محمد هادی معرفت ملاک هایی برای تشخیص قرائات صحیح ارائه کرده است. در نوشتار حاضر به تعریف اختیار، تاریخچه بحث و معیارها و ضوابط آن پرداخته ایم.<br />