بررسی تاریخی افسانه هاروت و ماروت در روایات

Abstract

در این مقاله، با اشاره به روایت‏های مجعول تفسیری دربارۀ داستان هاروت و ماروت در آیه 102 سوره بقره، به جنبه‏های اسطوره‌ای این داستان پرداخته‏ایم و به‌ویژه، با توجه به پژوهش‌های خاور‏شناسان درباره این داستان، پیوند آن را با اساطیر و نیز داستان‌های ملت‏های گوناگون، بررسی کرده‏ایم؛ سپس دربارۀ باز‏تاب‌های ادبی و هنری این افسانه، سخن گفته‏ایم و سر‏انجام، تفاوت‌ها و شباهت‏های این داستان را با اساطیر دیگر، بیان کرده‏ایم؛ بدین صورت، با معلوم‏شدن چگونگی این ارتباط‌ها، نادرستی ادعای خرده‌گیران در تعمیم این ارتباط‌ها به ساحت قرآن کریم را ثابت کرده‏ایم و چگونگی ارتباط متقابل فرهنگ‌های گوناگون را با فرهنگ و تمدن اسلامی، نشان داده‏ایم. پژوهش حاضر می‌تواند در‏عین تأکید بر اصالت فرهنگ اسلامی، نمونه‌ای برای پژوهش‌های تطبیقی باشد که در آن، با توجه به عناصر مشابه و متفاوت، امکان فهم فرهنگ اسلامی و تفاوت آن با دیگر فرهنگ‌ها، بهتر فراهم می‌شود.