تبیین و تحلیلی از میزان توجه دولتمردان تیموری به حج و حرمین شریفین

Abstract

تبیین و تحلیلی از میزان توجه دولتمردان تیموری به حج و حرمین شریفین<br />چکیده<br />مکه مکرمه و مدینه منوره (حرمین شریفین) به عنوان کانونهای معنوی مسلمانان و مشروعیت زا، همیشه مورد توجه خاص دستگاه خلافت و حکومتهای دست نشانده آن و بعدها دولت های مقتدر دیگر بود. این دولتها تلاش مضاعفی را برای اعمال نفوذ در حرمین و سیادت بر آن، با به کارگیری ابزارهای مختلف مانند کمک های مالی به امیران حرمین و انجام اقدامات رفاهی برای حجاج و زائران مرقد نبوی داشتند. تیموریان نیز به رغم ناپایداری حکومتشان و همچنین دل مشغولی های دیگر، نسبت به حج و حرمین شریفین، بی تفاوت نبودند. تیمور و شاهرخ از میان امیران تیموری اهتمام بیشتری به این کانون های دینی داشتند. البته سیادت دولت ممالیک بر حرمین شریفین که نفوذ دیگر دولتها در حرمین را برنمی تافت، از عوامل مؤثر و مانعی بر مناسبات تیموریان با شهرهای مقدس یاد شده بود. این نوشتار درصدد پاسخگویی به این سؤال است که: تیموریان نسبت به حج و حرمین شریفین به چه میزانی توجه داشتند؟ فرضیه مقاله آن است که تیموریان در مقایسه با دیگر دولتهای قدرتمند در ایران توجه چندانی به حرمین نداشته اند. برآیند تحقیق حاکی از آن است که از میان امرای تیموری، مؤسس این سلسله یعنی تیمور و نیز شاهرخ نسبت به امنیت مسیر حج و ارسال برخی کمک ها و اوقاف و صدقات و برخی دیگر از اقدامات مانند ارسال جامه به کعبه دغدغه داشتند و دیگر امرای تیموری با توجه به وجود دولت های حائل و نیز رقابت و اختلافات داخلی و نیز مواجه بودن با حملات خارجی، فرصت پرداختن به حج و حرمین را نیافتند.