ملاک صحت طواف، گذر از نصف یا اتمام چهار دور

Abstract

در تحقیق حاضر حکم ادامه طواف واجبی که در اثر پیشامد عذر، قطع شده است، بررسی می‌شود. نتایج حاصل از این پژوهش ـ که به صورت اسنادی و کتابخانه‌ای و با تحلیل ادله صورت پذیرفته ـ حاکی از آن است که چنانچه مکلف بیش از سه دور و نیم از طواف را انجام داده باشد، ادامه طواف پس از رفع عذر، مطابق با نظر برخی از فقها صحیح، و طبق نظر برخی دیگر باطل است. منشأ اختلاف، روایاتی است که برخی طواف را با گذر از نصف، و برخی با اتمام چهار دور صحیح و قابل تکمیل دانسته است. دقت در روایات مزبور حاکی از آن است که تعلیل امام7 برای صحت طواف ناقص، با عبارت <strong>«لأنها زادت علی النصف»</strong> و تکرار عنوان «گذر از نیمه» در برخی از این روایات، ظهور در بیان معیار حکم و ضابطه کلی در قطع طواف دارد. ازاین‌رو قول فقیهانی که معتقدند طواف انجام گرفته به مقدار سه دور و نیم صحیح و قابل تکمیل است، به صواب نزدیک‌تر است. همچنین می‌توان ادعا کرد: لسان روایاتی که رسیدن به دور چهارم در آن مطرح شده، لسان بیان ملاک نیست. ازاین‌رو روایات مبین ملاک می‌تواند عرفاً مفسر برای این دسته از روایات قرار گیرد.