تحلیل سیستمی الزامات، هزینه ها و اثربخشی بسته سیاستی احداث آب ‏شیرین کن اتمی در سواحل دریای عمان برای انتقال آب به دشت سیستان

Abstract

با توجه به وابستگی نواحی شرقی کشور به منابع آب ورودی از کشور افغانستان، گزینه­های روی میز مختلفی برای کاهش وابستگی این نواحی به منابع آب ورودی به کشور ارائه شده­اند. همانند بسیاری از کشورهای دنیا به‌خصوص در خاورمیانه که با بحران آب مواجه می­باشند، یکی از مهمترین این گزینه­ها استفاده از فناوری شیرین­سازی آب شور دریاها برای مرتفع ساختن مشکل کم‌آبی است. در این راستا با توجه به هزینه بالای این بسته سیاستی که معمولاً مبتنی بر استفاده از انرژی الکتریسیته و به‌تبع آن سوخت­های فسیلی می­باشد و نیز آلودگی­های زیست محیطی منتج از آن، استفاده از انرژی اتمی برای شیرین­سازی آب دریا در کانون توجه ذی‌مدخلان مربوطه قرار گرفته است. با توجه به پتانسیل خوب کشور در استفاده از سواحل دریای عمان، به لحاظ اتصال به اقیانوس هند و نیز دارا بودن دانش و توانایی استفاده از انرژی اتمی، این بسته سیاستی از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. در این خصوص تحلیل الزامات و هزینه­های بلند مدت اجرای بسته سیاستی مزبور از پنج نقطه‌نظر ظرفیت نیروگاه اتمی مورد نیاز، کیفیت آب مورد انتظار، فاصله تا مقصد مورد نظر برای انتقال آب، هزینه در دسترس بودن منابع انرژی برای انتقال آب و ملاحظات زیست محیطی بررسی و به‌منظور ارزیابی نهایی بسته سیاستی مزبور، الزامات، هزینه­ها و اثربخشی آن با چهار بسته­ سیاستی دیگر شامل افزایش تاب‌آوری دشت سیستان به کاهش منابع آب، خرید آب از کشور افغانستان، سیاست تلفیقی از تاب‌آوری و راه‌اندازی آب شیرین کن اتمی و نهایتاً ادامه وضعیت موجود تا سال 2050 میلادی با استفاده از توسعه یک مدل شبیه­ساز سیستمی مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که سیاست مبتنی بر راه‌اندازی آب شیرین کن اتمی در صورت تلفیق با سیاست افزایش تاب‌آوری در قالب سیاست تلفیقی، پایدارترین بسته سیاستی در کاهش وابستگی دشت سیستان به منابع آب ورودی به کشور و به‌تبع آن در کاهش وابستگی کشور به منابع آب ورودی از کشور افغانستان خواهد بود.