چالشهای ژئوپلیتیکی مواد مخدر درجنوب غرب آسیا (با تأکید بر ایران، پاکستان و افغانستان)

Abstract

مواد مخدر تأثیر عمیقی بر تمامی افراد و جوامع سراسرجهان دارد. در بعد فردی، مواد مخدر سلامت، زندگی و امنیت افراد را با خطر روبر کرده است. در بعد ملی، رابطة مواد مخدر با جرایم باعث بروز مناقشات، معضلات اجتماعی، تضعیف دولتها و عقب ماندگی کشورها شده است. کشورهای فقیر به شدت در برابر مواد مخدر آسیب پذیر بوده و نیازمند کمک هستند، زیرا آنها فاقد منابع کافی برای مقابله با چرخة جرم و جنایت می‌باشند. در بعد جهانی نیز مسئلة مواد مخدر اهمیت مشابهی دارد: بازارهای مواد مخدر هیچ مرزی ندارند و ماهیت فراملی آنها موجب می‌شود که هیچ دولت واحدی، چه فقیر و چه غنی نتواند به مرزهای این بازارها دست یابد.<br />مواد مخدر در تقسیم بندی اولیه از دو نوع خارج نیست، یامنشاء آن طبیعی است، که از خشخاش، شاهدانه و کوکا به دست می‌آید. و یا مصنوعی است که به طریق آزمایشگاهی استحصال می‌شود، مانند متاآمفتامین و آمفتامین (اکستاسی). مخربترین مادة مخدر در جهان، مواد افیونی خصوصاً هروئین است که بزرگترین کانون تولید آن درجنوب غرب آسیا به ویژه در افغانستان است. تولید و قاچاق آن، ایران، پاکستان و کشورهای آسیای مرکزی را به شدت تحت تأثیر خود قرار داده است. <br />سودآوری و ارزش افزودة قاچاق مواد مخدر موجب شکل‌گیری گروهها و شبکه‌های مافیایی قاچاق شده است. گروهی بودن، برنامه‌ریزی پیچیده، اغراض مالی بسیار قوی با هدف رسیدن به بالاترین سود، فعالیت در سطوح ملی، فراملی و بین‌المللی، برخورداری از سیستم اطلاعاتی قوی، تمایل به نفوذ در قدرتهای رسمی سیاسی برای برقراری ارتباط با عوامل دولتی، تلاش برای تحت نفوذ درآوردن قدرت رسمی و دخالت در تصمیم‌گیریها، فرهنگ سازمانی سخت و خشن و ... همگی از ویژگیهای قاچاقچیان سازمان یافته است. این مقاله با توصیف وضعیت کنونی مواد مخدر در منطقه، چالشهای ژئوپلیتیکی آن را در جنوب غرب آسیا بررسی می‌نماید.<br />