تحلیل جغرافیایی پیامدهای اجتماعی- اقتصادی جابجایی پایتخت در ایران

Abstract

شهرهای پایتختی نقش‌های بسیار مهمی در تمام کشورهای جهان ایفا می‌کنند. یکی از این نقش‌ها، نقش سیاسی- اداری است که اغلب با تمرکز فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، آموزشی همراه است. تمرکز گسترده انواع فعالیت‌ها در تهران به‌عنوان یکی از شهرهای پایتختی در سال‌های اخیر با پیامدهای اجتماعی- اقتصادی مثبت و منفی گسترده روبه‌رو بوده است و منجر به پدید آمدن طرح جابجایی کارکردهای پایتخت جهت کاهش این مشکلات شده است. هدف از این پژوهش تحلیل جغرافیایی پیامدهای اجتماعی- اقتصادی جابجایی کاردکردهای پایتخت و مدیریت یکپارچه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی، جامعه آماری کارشناسان مسائل اقتصادی و اجتماعی و حجم نمونه 40 نفر بر مبنای نمونه‌گیری خوشه‌ای است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها اسنادی و همچنین مصاحبه و پرسشنامه است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری(LISREL) استفاده شده است. نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری انتقال پایتخت نشان می‌دهد در صورت انتقال پایتخت، تمرکز اقتصادی به‌دلیل انباشت سرمایه در تهران، در مکان جدید تحقق پیدا نمی‌کند، همچنین روند رشد جمعیتی، بحران‌های زیست محیطی نیز تشدید خواهد شد. در مقابل، انتقال برخی از کارکردها تأثیرات مستقیم (73/0) و غیرمستقیم (40/0) زیادی بر روی ساماندهی شهر تهران دارد. به‌گونه‌ای که انتقال این کارکردها باعث کاهش تمرکز جمعیتی، ترافیکی، سرمایه و ... در تهران می‌شود.<br />