تأثیر برداشت از آب‌های زیرزمینی بر درآمد کشاورزان مناطق بیابانی و غیر بیابانی ایران

Abstract

آب یکی از ارزشمند­ترین منابع طبیعی و یکی از نهاده­های اصلی تولید محصولات کشاورزی است. کشاورزی به علت وابستگی شدید به طبیعت، بزرگ‌ترین مصرف­کننده منابع آبی در بیش­تر کشورهاست. لذا امروزه مدیریت آب در این بخش نقش مهمی را در مصرف منابع آب کشورها ایفا می­کند. در نواحی خشک و نیمه­خشک مانند اکثر نقاط ایران به دلیل کمبود آب سطحی از منابع آب زیرزمینی استفاده می­شود. این پژوهش به بررسی و مقایسه اثرات ناشی از افت سطح آب­های زیر­زمینی بر درآمد کشاورزان نواحی روستایی ایران، نواحی بیابانی و نواحی غیر بیابانی آن طی سال­های 1389 تا 1393 می­پردازد. بدین منظور، تخمین توابع تولید (تابع تولید کاب-داگلاس) محصولات کشاورزی با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و بسته نرم­افزاری Eviews صورت گرفت. نتایج نشان داد ازآنجاکه کشاورزی در مناطق خشک و بیابانی ایران به دلیل کمبود بارندگی و منابع آب سطحی ناچیز، مستلزم استفاده از منابع آب زیر­زمینی بیش­تری است، تأثیر محدود­کنندگی آب­های زیر­زمینی بر تولید و درآمد در نواحی بیابانی ایران، بسیار بیش­تر از نواحی غیر بیابانی آن بوده و کاهش این منابع در طول زمان، باعث کاهش بیش­تر درآمد کشاورزان این مناطق می­شود.