ارتقاء اثربخشی و عملکرد سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در منطقه فارس

Abstract

در سال­های اخیر با توجه به رشد شتابان سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک در کشور نیاز است تا به‌صورت مداوم سامانه‌‌های اجراشده ارزیابی و پایش شوند و نتایج آن برای ارتقاء عملکرد آن‌ها بکار گرفته شود. در مطالعه حاضر عملکرد سیستم آبیاری بارانی از نوع کلاسیک ثابت در تعدادی از مزارع استان فارس ارزیابی شد. نتایج نشان داد تغییر سامانه از آبیاری سطحی به آبیاری بارانی باعث کاهش 42 درصدی مصرف آب در محصولات صیفی در مزارع موردبررسی شد و به سطح زیر کشت در مناطقی که با کم‌آبی مواجه نبوده‌اند، اضافه‌شده است. اکثر مزارع موردبررسی در مناطق بادخیز بودند و متوسط تلفات بادبردگی برابر 16 درصد و مقادیر متوسط یکنواختی پخش آب 63 درصد بود، ازنظر مقادیر یکنواختی پخش به‌دست‌آمده، سامانه‌های ارزیابی‌شده به سه گروه غیرقابل‌قبول، ضعیف و نسبتاً خوب دسته‌بندی شدند. میانگین راندمان پتانسیل کاربرد در سامانه‌های انتخابی 52 درصد بود که غیرقابل‌قبول است. ضعف طراحی، اجرا و مدیریت از دلایل پایین بودن مقادیر پارامترهای اندازه‌گیری شده، بودند که به‌طور خاص می­توان به آبیاری در شرایط باد، استفاده از تعداد آبپاش بیشتر از حد مجاز طراحی، استفاده از دو یا سه آبپاش روی هر بال، کیفیت پایین لوازم و تجهیزات مورداستفاده اشاره کرد که رعایت آن‌ها برای ارتقاء عملکرد سیستم آبیاری توصیه گردید.