تعیین الگوی کشت بهینه باهدف سازگاری با کم آبی و افزایش درآمد کشاورزان در شرایط تحویل حجمی

Abstract

ازجمله اقداماتی که در راستای تعادل بخشی سفره­های آب زیرزمینی صورت گرفته، نصب کنتور اندازه­گیری و تحویل حجمی آب برای بهره­برداران منابع آب زیرزمینی است. تحویل حجمی آب از مؤلفه‌های اصلی طرح تعادل بخشی آب زیرزمینی است. اهمیت نصب وسایل اندازه‌گیری و تحویل حجمی آب لازمه هرگونه برنامه‌ریزی درست در خصوص منابع آب می‌باشد و اقتضا می‌کند که ضمن رفع نواقص موجود، در بهبود روزافزون کارایی آن اقدام شود. مدیریت منابع آب و طرح تعادل بخشی آب زیرزمینی بدون مشارکت ذینفعان و بهره‌برداران چاه‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود. بررسی‌ها نشان از این دارد که در اجرای طرح تعادل بخشی، هیچ راهکار اجرایی و نسخه مشخصی برای توانمندسازی کشاورزان برای مواجهه با شرایط جدید کنترل و تحویل آب (نصب کنتورهای حجمی و کنترل برداشت)، ارائه نشده است. در این پژوهش، مصادیقی از قابلیت­های بهینه‌سازی الگوی کشت و آموزش کشاورزان برای حفظ درآمد کشاورزان در شرایط تحویل حجمی، مطرح گردیده است. در این تحقیق به تعیین الگوی کشت بهینه در 9 چاه آب کشاورزی دشت قزوین در شرایط تحویل حجمی پرداخته شد و از روش برنامه‌نویسی خطی برای بهینه‌سازی استفاده گردید. به‌طور متوسط در چاه­های موردمطالعه و در الگوی کشت بهینه با محدودیت آب، بهره­وری آب و سود خالص به ترتیب 93 و 7/67 درصد افزایش و آب مصرفی 15 درصد نسبت الگوی کشت مصوب کاهش داشته است.