شیوه‌‎های تعامل امیرمؤمنان علی (علیه السلام) با مخالفان

Abstract

امیرمؤمنان علی (علیه السلام) از شیوه­های کلامی و همچنین شیوه­های غیرکلامی در تعامل با مخالفان استفاده کرد. ایشان هم در زمان پیش از حکومت و هم در زمان حکومت خویش، با مخالفان گفتگوی حضوری داشته و در زمان حکومت هم از روش نامه­نگاری در تعامل با مخالفان استفاده کرده است. همچنین دیگر روش­های کلامی مورد استفاده حضرت، در تعامل با مخالفان، وعظ و خطابه است که شامل این موارد می­شود: احتجاج با مخالفان، تهدید مخالفان، مذمت مخالفان و روشنگری از طریق بیان ظلم، مکر و حیله مخالفان. شیوه­های غیرکلامی تعامل علی (علیه السلام) با مخالفان عبارت‌اند از: مدارا، نبرد مسلحانه و برخورد با بدعت‌ها. در گردآوری مطالب، از روش اسناد کتابخانه­ای و در مقام داوری تحقیقات مشابه پیشین، از روش توصیفی ـ تحلیلی بهره گرفته شده است.