خوشه‌بندی کارگاه‌های صنعتی با استفاده از رویکرد ترکیبی داده‌کاوی و تصمیم‌گیری چندمعیاره

Abstract

در دهه اخیر، توانایی بشر برای تولید و ذخیره داده‌ها به‌سرعت افزایش یافته است. با افزایش حجم داده‌های ذخیره‌شده، نیاز به روشی که بتوان با استفاده از آن به تحلیل اطلاعات و دانش موجود در داده‌ها پرداخت بیشتر از پیش احساس می‌شود. فنون داده‌کاوی و روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه در دهه‌های اخیر هرکدام به شکلی کمک‌رسان مدیران در عرصه تصمیم‌گیری بوده‌اند. در پژوهش حاضر، با تلفیق فرآیند داده‌کاوی و روش‌های تصمیم‌گیری چند‌شاخصه، روشی برای خوشه‌بندی کارگاه‌های صنعتی ارائه شده است. در روش پیشنهادی، ابتدا فرآیند داده‌کاوی بر اساس روش‌های تجزیه‌وتحلیل سلسله مراتبی، K-means و شبکه عصبی کوهونن صورت گرفته و سپس عملکرد مدل طراحی‌شده جهت تعیین تعداد خوشه بهینه با شاخص‌های اعتبارسنجی مجموع خطای مربعی و واریانس بین خوشه‌ای سنجیده شده است. بخش صنایع غذایی به‌عنوان مورد مطالعاتی پژوهش موردبررسی قرار گرفته و بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده، چهار خوشه به‌عنوان تعداد خوشه بهینه کارگاه‌های صنعتی این بخش معرفی شده است. خوشه‌های به‌دست‌آمده بر اساس متغیرهای توزیع جمعیت، سطح درآمد و ارزش‌افزوده فعالیت‌های صنعتی در خوشه‌ها نام‌گذاری شد‌ه‌اند و در پایان، پیشنهاد‌هایی در دو بخش کاربردی و پژوهشی برای تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران این صنعت و سایر محققان این حوزه ارائه شده است.