انحصار بازار حسابرسی و کیفیت سود: شواهدی از انحصار دولتی و انحصار خصوصی

Abstract

بر اساس نظریه های علم اقتصاد، انحصار یا رقابت در بازار ارتباط تنگاتنگی با کیفیت محصول دارد. هدف از انجام این مطالعه بررسی رابطه انحصار بازار حسابرسی و کیفیت سود به عنوان محصول نظام گزارشگری مالی می‌باشد. از آنجاکه پیرامون نحوه تأثیر مثبت و منفی انحصار بازار حسابرسی بر کیفیت سود دو تحلیل رقیب وجود دارد پژوهش حاضر به مطالعه تجربی تأثیر انحصار بازار حسابرسی بر سه معیار کیفیت سود شامل "اقلام تعهدی اختیاری، کیفیت اقلام تعهدی و محافظه‌کاری" می‌پردازد. همچنین این پژوهش نقش انحصار دولتی و انحصار خصوصی را بر رابطه یادشده بررسی می‌کند. با بهره‌گیری از رگرسیون چند متغیره و بررسی90 شرکت در بازه زمانی 1389 تا 1394، نتایج نشان می‌دهد با افزایش انحصار، میزان اقلام تعهدی اختیاری کاهش و بالتبع مدیریت سود کاهش می‌یابد. همچنین با افزایش میزان انحصار، کیفیت اقلام تعهدی افزایش می‌یابد. البته شواهدی از وجود رابطه معنادار میان انحصار و محافظه کاری مشاهده نمی‌شود. بعلاوه، شواهد حاکی از آن است که نوع انحصار (دولتی یا خصوصی) نمی‌تواند تأثیر معنی‌داری بر رابطه بین انحصار بازار و اقلام تعهدی اختیاری و نیز رابطه بین انحصار بازار و کیفیت اقلام تعهدی داشته ‌باشد. درحالی‌که انحصار دولتی بطور معنی‌داری موجب کاهش محافظه کاری می‌شود.