آیا رودکی را «حکیم» خواندن رواست؟

Abstract

در منابع ادبی و تاریخی، سلسله القاب و عنوان‌های افتخاری برای استاد رودکی استفاده شده است. یکی از این القاب و عناوین «حکیم» است که این مقاله در پی بررسی و صحت و سقم این عنوان نسبت به رودکی است. سعید نفیسی با استناد به سخن مؤلفان نزدیک به رودکی و اینکه در قرن چهارم معمول نبوده است لقب «حکیم» را برای شعرا به‌کار ببرند، کاربرد این لقب را برای رودکی نادرست می‌داند؛ حال‌ آنکه منابعی همچون <em>کلمات‌الشعرا</em>، <em>ریاض‌الشعرا</em> و... رودکی را با عنوان «حکیم» یاد می‌کنند. منوچهری دامغانی نیز در دیوان شعر خود رودکی، شهید بلخی و بعضی شاعران دیگر را با عنوان «حکیم» ذکر کرده است. در لغت‌نامۀ دهخدا نیز واژۀ «حکیم» به معنای شاعر استفاده شده است. همچنین، با توجه توضیحاتی که خواجه نصیر‌الدین طوسی در <em>اخلاق</em> <em>ناصری</em> دربارۀ حکمت آورده است، می‌توان آثار رودکی را آراسته به حکمت دانست. بنابر همۀ دلایل ذکرشده، نسبت عنوان «حکیم» به رودکی را می‌توان حقیقت محض دانست.