ادیان باستانی تاجیکان

Abstract

آریایی‌ها که یکی از اقوام بزرگ هندوایرانی (شاخه‌ای از اقوام اولیة هندواروپایی) هستند، نیاکان باستانی تاجیکان به‌شمار می‌آیند. در این مقاله به باورها و اعتقادات آریایی‌های ساکن در آسیای مرکزی که ریشه در باورهای اجدادشان، یعنی اقوام هندواروپایی دارد، اشاره شده است. نگارنده با تشریح نظریات دانشمندان و سیاحان مختلف ازقبیل آرتور کریستین‌سن، دانشمند دانمارکی، و سیوان تسزان، سیاح چینی، و همچنین بررسی متون نوشته‌شده در این زمینه مثل <em>آثار‌الباقیه</em> تألیف ابوریحان بیرونی و کتاب <em>شهرستان‌های ایران</em> که در اواخر عهد ساسانیان به نگارش درآمده، به شرح موضوع پرداخته و به این نتیجه رسیده است که کهن‌ترین خدایان هندواروپایی «دیائوس» بوده که پس از نزول او، خدایی دیگر یعنی «وارونه» جایگزین آن شده است. وارونه به‌همراه میترا از قدرتمندترین خدایان هندوایرانی هستند. بعدها در میان آریایی‌های آسیای مرکزی، یعنی تاجیکان، ادیان دیگری مثل زردشتی، بودایی، هندو، مانوی، نصرانی و... انتشار یافتند که مهم‌ترین آن‌ها تا دوران اسلام دین زردشتی بود.