بوی جوی مولیان (بررسی اندیشه‌ها و آرای اجتماعی، سیاسی و ادبی پیرو سلیمانی، شاعر تاجیک)

Abstract

هرچند بسیاری از سخن‌پردازان آسیای میانه در اتحاد جماهیر شوروی سابق به‌دلیل سختگیری‌های نظام حاکم مجال چندانی برای بروز هویت ملی و تاریخی نداشتند و بیشتر استعدادشان را صرف ترویج مرام حزبی می‌کردند، گاه نیز افرادی پیدا می‌شدند که در درون حزب و در میان وابسته‌ترین جریان‌های ادبی و فرهنگی چشمی به گذشته و هویت خویش داشتند. پیرو سلیمانی ازجملۀ این شاعران تاجیک است که باوجود وابستگی به مرام‌های حذبی، با هزار رشتۀ نامرئی و پنهان به اصالت‌های خود می‌پیوست. در این مقاله، بعد از معرفی مختصر مطالعات انجام‌شده دربارۀ این شاعر، بحث مفصلی دربارة اشعار سلیمانی، از آغاز تا مرحلۀ کمال و پختگی، بیان شده است. در پایان، نگارنده به این نتیجه رسیده که پیرو شاعری است که شعر و هنر خود را در خدمت مقاصد و اهداف سیاسی و حزبی قرار داد و از خلال شعارهای حزبی و سیاسی به‌مدد طبع وقّاد و ذهن روشن و نوجویش گاه نیز به شعر اصیل و انسانی و به عبارت بهتر، شعر ناب روی آورد. در اشعار اجتماعی، طعم تلخ و گزندۀ طنز این شاعر یادآور اشعار اشرف‌الدین حسینی و فرخی یزدی است و اگر اجل مهلت می‌داد و شاعر مراحل پختگی و کمال را پشت ‌سر می‌گذاشت، قطعاً قله‌‌های کشف‌ناشده‌ای از شعر تاجیک را فتح می‌کرد.