پژوهشی درباره اشعار امام هادی(ع) در بزم متوکل

Abstract

متوکل، یکی از سفاک‌ترین و جنایت‌کارترین خلفای بنی‌عباس بود. قبر امام حسین(ع) را ویران کرد. دوران خلافت وی، هم‌زمان با امامت امام هادی(ع) بود. به دستور وی، بارها به منزل امام یورش بردند. با اینکه منزل امام در سامرّا تحت کنترل بود، به اتهام توطئه علیه دستگاه خلافت، به مجلس بزم متوکل برده شد؛ بدان امید که سعایت‌گران دستور قتل امام را از خلیفه بگیرند. امام به درخواست خلیفه اشعاری را خواند که مجلس را منقلب کرد. بساط عیش برچیده شد و امام با احترام مجلس را ترک کرد. در این مقاله، به بررسی گزارش‌ها و اقوال مختلف درباره اشعاری که امام در بزم خلیفه خوانده، پرداخته شده و سیر تاریخی آن را از زمان مسعودی تا قرون معاصر گزارش کرده که نشان می‌دهد انتساب اشعار به امام و قرائت آن در دربار متوکل، قابل‌ انکار نیست. دیگر اقوال نیز مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است که با توجه به معاصر بودن برخی نویسندگان با متوکل، خلیفه مستبد عباسی، تلاش کرده‌اند اشعار را به‌گونه‌ای ارائه دهند که اشاره‌ای به جریان دربار متوکل نداشته باشد. انتساب آن اشعار به امام علی(ع)، منافاتی با قرائت آن توسط حضرت هادی(ع) ندارد.