درآمدی بر تحلیل تربیتی احکام فقهی عرصه‌ای نو در تعلیم و تربیت اسلامی *

Abstract

تحلیل تربیتی احکام فقهی از جمله موضوعات مهم تعلیم و تربیت اسلامی است که بررسی آن از دو دانش فقه و تعلیم و تربیت بهره می‌برد. مقالۀ حاضر با عنوان «تحلیل تربیتی احکام فقهی، عرصه‌ای نو در تعلیم و تربیت اسلامی» با روش توصیفی و تحلیلی به معرفی موضوع مهم «تحلیل تربیتی احکام فقهی» می‌پردازد. بر اساس نتایج به دست آمده، تحلیل تربیتی احکام فقهی، موضوعی میان‌رشته‌ای است که با تکیه بر منابع اصیل اسلامی یعنی قرآن و سنت و نیز بهره‌گیری از عقل و تجربه به بررسی اسرار، حکمت‌ها و نیز بیان پیامدها و آثار تربیتی احکام فقهی می‌پردازد و با موضوعاتی چون «تعامل فقه و تربیت»، «فقه تربیتی» و «تربیت فقهی» در ارتباط است. تحلیل تربیتی احکام به لحاظ قلمرو هم شامل احکام موضوعات تربیتی می‌گردد و هم موضوعات عام، زیرا فقه دانشی است که بهره‌گیری از آن می‌تواند در ساحت‌های مختلف تربیتی انسان مؤثر باشد. برای تحلیل تربیتی احکام فقهی نیاز به ابزارها و منابعی است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به بهره‌گیری از آیات و روایات، بهره‌گیری از عقل و استفاده از برخی داده‌های تجربی و عینی علوم بشری از جمله روان‌شناسی و تعلیم و تربیت نام برد.