رعایت توان متربی از منظر فقه و تربیت*

Abstract

اصل «رعایت توان متربی» از اصول بنیادین در فقه تربیتی و حاکم بر چندین اصل تربیتی دیگر است. که در نظام‌مندسازی روش‌ها و اقدامات تربیتی نقش بسزایی را ایفا می‌کنند. این اصل مورد توجه ‌اندیشمندان علوم تربیتی قرار داشته و کم و بیش ابعادی از آن ارزیابی و بررسی شده، اما آنچه دغدغۀ این نوشتار است تعیین حکم شرعی رعایت توان متربی در فرایند تربیت است. به همین منظور، رعایت توان متربی در ساحت فقه به روش استنباط فقهی مورد پژوهش قرار می‌گیرد. قدر متیقن از ادله، رجحان و استحباب رعایت توان متربی در به کارگیری اقدامات تربیتی از سوی متولیان تربیتی است، گرچه در مواردی این حکم به حد وجوب می‌رسد.