بررسی تکرار در قرآن از کتاب راهنمای قرآن Blackwell

Abstract

نقد و بررسی و پاسخگویی به آراء خاورشناسان در خصوص قرآن کریم، همواره یکی از دغدغه‌های قرآن‌پژوهان مسلمان بوده است. در اعتقاد مسلمانان، قرآن کلام الهی است و کلام و متن آن از حجیت کامل برخوردار است؛ امّا مستشرقان ضمن عدم پذیرش این مطلب، شبهاتی را درباره متن قرآن کریم مطرح می‌کنند. ازجمله شبهات مستشرقان این است که تکرار آیات قرآن را دلیلی بر غیر وحیانی بودن قرآن دانسته­اند؛ زیرا به‌باور آنان، تکرار در قرآن موجب آشفتگی، عدم انسجام و ابهام در متن قرآن شده است. چنین استنتاجی مسبوق به عوامل متعددی است از جمله: پیش‌فرض غیروحیانی بودن قرآن، مراجعه ناقص به قرآن، برداشت سلیقه­ای از متن قرآن و بی‌توجهی به شیوه‌های بیانی و اهداف تربیتی قرآن کریم از تکرار آیات؛ زیرا اهداف تربیتی، تعیین‌کنندۀ شیوه­های بیانی قرآن، آن هم مطابق با مقتضای حال مخاطبان و موقعیت‌های بیانی کلام است. ازآنجاکه هدایت و تربیت از اهداف مهم قرآن کریم است، تکرار به‌عنوان یکی از شیوه‌های کارآمد تربیت در قرآن مورد اهتمام قرارگرفته و اهدافی همچون تحریک و تحریض، تنبیه و تذکر، تثبیت، تلقین، تهدید، هشدار و الگوسازی را مورد توجه قرارداده است. آنچه می­توان گفت این است که تکرار یک موضوع، در هر موضع، رسالتی ویژه برعهده داشته و هدفی خاص را پی می‌گیرد که تنها با شناخت زبان قرآن ولطایف و اشارات آن و نیز درک اهداف و شیوه­های بیانی قرآن می­توان بدان راه یافت.در این پژوهش، گردآوری اطلاعات به روش اسنادی ـ کتابخانه‌ای همراه با تحلیل محتوا است.