تفسیر تاریخی قرآن کریم

Abstract

قرآن کتاب هدایت و سعادت انسان می باشد و برای رسیدن به این هدف مهم از علوم مختلف به عنوان ابزار استفاده کرده است؛ از جمله این علوم، علم تاریخ می‌باشد که در قرآن به شکل‌های گوناگونی از جمله سرگذشت انبیاء و اقوام گذشته‌، آداب و رسوم جاهلی، حوادث زندگی پیامبر اسلام و جامعه اسلامی به کار رفته است. در این نوشتار، تلاش شده است تا به برداشت‌های مختلف از رابطه قرآن و تاریخ اشاره و مفهوم مورد نظر در بحث تفسیر تاریخی قرآن (مکتب تاریخی قرآن) تبیین شود. در ادامه به دو مبحث مهم مبانی (عام و خاص) و روش‌شناسی تفسیر تاریخی قرآن از جمله روش ترتیبی و موضوعی به شکل سنتی (درون متنی)، شهید صدر (برون متنی)، میان‌رشته‌ای و تطبیقی اشاره شده است. گونه‌شناسی آیات تاریخی قرآن، بررسی شرایط اعتبار منابع تاریخی برای استفاده در تفسیر قرآن و سنت‌های الهی حرکت تاریخ از مهم‌ترین مسائلی است که در این نوشتار به آنها پرداخته شده است.