بررسی اختلاف طرق در روایت حفص

Abstract

روایت حفص در حال حاضر، گسترده‌ترین روایت قرآنی در جهان اسلام به خصوص در شرق آن است، اما ظاهراً قرائت بدین روایت به آن آسانی (یا سادگی) که تصور می‌شود، نیست و این امر به طرق خلاف روایت حفص بر می‌گردد که هریک مشتمل بر موارد اختلافی خاص است و با توجه به منع خلط بین طرق در یک روایت، قاری موظف به رعایت موارد خلاف یک طریق تا انتهای قرائت خود می‌باشد؛ لذا پیش از هر چیز بر او لازم می‌آید که طرق خلاف و موارد اختلافی را بشناسد و بر یک یا چند طریق بدون خلط طرق قرائت کند. بدیهی است چنین کاری، از سهولت آموختن این روایت می‌کاهد و موجب می‌شود که قاری فقط یک یا دو طریق را برگزیند و از آموختن و خواندن به دیگر طرق محروم بماند و یا همه را بیاموزد، اما در قرائت با صعوبت عدم خلط طرق مواجه گردد. در این مقاله سعی شده، ضمن معرفی طرق خلاف روایت حفص، موارد اختلاف، وجوه قرائت بدان موارد خلاف، با جمع‌بندی و آمارگیری از این وجوه بر اساس طرق و نیز مفهوم‌شناسی خلط و ترکیب طرق بیان گردد و در نهایت، ثابت نماید که قرائت به روایت حفص با در نظر گرفتن تمامی طرق خلاف در آن چندان ضرورت ندارد و می‌توان آنها را محدود نمود. لذا برای نیل به این هدف، روش خاصی پیشنهاد شده است.