یادداشتی بر جای‌گاه هند در برخی متون حماسی

Abstract

چکیده در موضوع حماسه و حماسه­سرایی در ایران و یادگارهای برجای مانده از آن، کارهای ارزشمندی در یک سدۀ گذشته به چا‌پ رسیده است. با وجود این، دربارۀ آثاری چون گرشاسپ­نامه، فرامرزنامه، شهریارنامه، آذربرزین­نامه و بهمن­نامه کم‌تر نقدهایی بر پایه شرایط خاصّ اجتماعی و سیاسی ایرانِ نخستین سده­های اسلامی نوشته شده است. در این چند اثر ارزشمند حماسی، جغرافیای رخ‌دادها به هندوستان مرزمند می­شود و همۀ پهلوانان با رستم، قهرمان ملّی، درهم‌ تنیده­اند. نگارنده با پرسش بر این دو موضوع، باور دارد که مهاجرت تاریخی زرتشتیان به هند سرآغاز تغییرات معنادار در ادب فارسی و بویژه ادبِ حماسی بوده است. نگارنده، پررنگ شدن نامِ هند در این دسته از یادگارنوشته­های حماسی و نیز تنیدگیِ نام پهلوانان را با رستم، با فعالیّت­های زرتشتیان در نخستین سده­های اسلامی در کران سیستان و نیز مهاجرت آنان به هند را هم‌پیوند می­داند. کلیدواژه‌ها متون حماسی، پارسیان (هند)، سیستان، هند، رستم.