اهونور، نخستین آفریده

Abstract

نیایش "یثااهووئیریو / اهونور" (yaJ ā ahū vairiiō / ahunawar) مقدس‌ترین و شاید باستانی‌ترین نیایش زردشتیان است که احتمالاً پیش از بازنویسی اوستا در دوران ساسانی، درآمدی بر گاهان بوده است. این قطعة منظوم ویژگی‌های کنایی گاهان و سنگینی معانی آن را دارد و در وزن همانند "اهونودگاه" سروده شده است، ولی در اوستای کنونی، بند سیزدهم از یسن بیست و هفتم است. دعای اهونور از جهت درون‌مایه در بردارنده معانی ژرف و از جهت لفظی دارای معانی کنایی و استعاری دقیقی است که دریافت درست آن را دشوار می‌سازد. در گفتار پیش رو کوشیده شده این نیاش با در نظر داشتن پژوهش‌های پیشین، و براساس مفاهیم اوستای گاهانی و جدید، و نیز با تکیه بر متون پهلوی، بویژه فرگرد نخست "بغ نسک"، که در برگیرندة بخش اعتقادی دینکرد نهم بوده و تاکنون کمتر مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است، بررسی شود. بغ نسک یکی از نسک‌های اوستای دوره ساسانی است که هر چند متن اوستایی آن باقی نمانده است، خلاصه‌ای از مطالب آن براساس دریافت مولف دینکرد، در دینکرد نهم آمده است. "بغان یشت" نیز که در بردارنده سه یسن 19، 20 و 21 اوستاست، قدیمی‌ترین تفسیری است که به زبان اوستایی از سه دعای مهم زردشتی برجای مانده است.